De wereldeconomie bevindt zich momenteel in een stabiele fase met tekenen van vooruitgang, maar er is nog geen sprake van hoogconjunctuur. Desondanks zijn er redenen voor optimisme. De inflatie is afgenomen, de grondstoffen- en energieprijzen zijn gedaald, en het risico op een wereldwijde recessie is verminderd. Hierdoor krijgen de financiële markten meer vertrouwen dat er renteverlagingen komen, wat de groei van de wereldeconomie stimuleert.

Toch zijn er ook onzekerheden in de wereldeconomie, veroorzaakt door oorlogen en de uitdagingen van de klimaatcrisis. In Europa bijvoorbeeld, waar de afhankelijkheid van Russische olie en gas de prijzen in 2022 deed stijgen door het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, zijn de markten overgeschakeld op invoer uit de VS en Noord-Afrika. Dit heeft de regio in staat gesteld om de reserves aan te vullen en de prijzen te stabiliseren. Het Gaza-conflict heeft op dit moment geen grote, directe impact op de Europese economie. Direct na het uitbreken van het conflict liep de olieprijs sterk op, maar zakte daarna weer terug. Echter heeft het conflict wel de trend van de globalisering versterkt, die al was gestart door de coronacrisis. Hierbij is het zichtbaar dat belangrijke handelslanden bezig zijn met het terughalen van hun economische activiteiten naar eigen land. Ondanks blijft de algemene geopolitieke onrust groot wat geen gunstig klimaat voor investeringen creëert en kan leiden tot een terugtrekkende economische tendens.

Een belangrijke lange termijn uitdaging voor de wereldeconomie is de klimaatverandering. Volgens het World Economic Forum kan de wereldeconomie tegen 2050 tien procent van haar totale waarde verliezen als gevolg van klimaatverandering. Dit leidt tot een dringende noodzaak om hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie, windmolenparken en waterkracht te ontwikkelen en om af te stappen van koolstofenergieproductie. Hiervoor zijn aanzienlijke investeringen in infrastructuur nodig, op een moment waarop de rentetarieven naar verwachting hoog blijven. In reactie op de wereldwijde inflatie verhoogden de centrale banken wereldwijd de rentetarieven om inflatie te beperken, wat leidde tot hogere financieringskosten voor bouwprojecten en daarmee tot een stijging van de totale bouwkosten. De Europese Centrale Bank heeft echter vertrouwen dat de inflatie gaat afnemen. Volgens hun voorspelling gaat de inflatie in Europa tot eind 2024 nog schommelen, maar daarna afnemen tot 2%, waardoor de ECB in staat zou zijn de rente te verlagen.

• Op 16 mei 2024 publiceerde de coalitie bestaande uit de PVV, VVD, NSC en BBB het ‘hoofdlijnenakkoord’. In dit tien hoofdstukken tellende akkoord wordt het voorgenomen beleid omschreven dat reeds moet worden uitgewerkt door het nieuwe kabinet. De meest omvangrijke effecten die dit akkoord gaat hebben op de bouwsector? Het versnellen van woningbouw, tal van investeringen in de infrastructuur en de bouw van nieuwe kerncentrales.
• Als politiek doel is de afspraak om structureel 100.000 woningen per jaar te bouwen, aldus het hoofdlijnenakkoord. Hier bovenop wordt een aantal extra maatregelen getroffen om een doorbraak in dit aantal te forceren. Zo worden er meer grote woningbouwlocaties aangewezen in de nabijheid van bestaande infrastructuur en wordt woonruimte beter benut door herbestemming van bestaande gebouwen - zoals kantoorgebouwen - te verruimen.
• Een groot gedeelte van de Nederlandse infrastructuur stamt uit de jaren 50, 60 en 70. Dat voor veel van deze bruggen, sluizen, en tunnels de maximale levensduur nadert, is geen geheim. We staan voor de grootste renovatie- en vervangingsopgave in jaren. Het doel van het kabinet is om de minimaal benodigde kwaliteit te behouden en gepauzeerde projecten te hervatten. Bovendien wordt er prioriteit gegeven aan de aanleg van de Lelylijn, de spoorverbinding tussen Lelystad en Groningen.
• Er wordt ingezet op kernenergie met de bouw van vier nieuwe kerncentrales. Waar Rutte IV vijf miljard euro had uitgetrokken, reserveert de nieuwe coalitie nog eens 9,5 miljard euro tot 2035. De bouwkosten van kerncentrales zijn moeilijk accuraat in te schatten, maar een indicatie kan worden gevonden in het Verenigd Koninkrijk waar op dit moment een nieuwe kerncentrale met twee kernreactoren wordt gebouwd. Volgens Financial Times worden de bouwkosten voor Hinkley Point C geschat op 55 miljard euro. Turner & Townsend is bovendien betrokken bij zowel de bouw van Hinkley Point C en de voorbereidende fase van een nieuwe kerncentrale in het Verenigd Koninkrijk, Sizewell C.

In de Nederlandse bouwsector werden in de afgelopen periode bouwprojecten on-hold gezet en wachten de ontwikkelaars en investeerders op een beter inzicht op de verdere stijgende renteontwikkeling en het onrustige regelgevingsklimaat. Echter neemt het aantal projecten dat on-hold gezet wordt af, omdat meer wordt geanticipeerd op de stijgende rente. Deze impact is alleen niet terug te zien in de Nederlandse vastgoedwaarderingen, terwijl deze hogere rente wel een grote impact heeft op het aantal transacties en op het type investeringen van institutionele beleggers.

Voor de Nederlandse commerciële vastgoedmarkt lijken prijzen eerder te stabiliseren dan werd verwacht. Voor de woning vastgoedmarkt blijven de marktprijzen stijgen door de verdere toenemende schaarste op de woningmarkt. Deze schaarste versterkt het vertrouwen in de beleggingsrendementen voor vastgoedprojecten. Daarbij zijn de kapitaalmarktrentes gedaald ten opzichte van de piek in het derde kwartaal van 2023. De daling is het gevolg van de afnemende inflatie en de geleidelijke verlaging van de beleidsrente door de Europese Centrale Bank.

Ondanks de stabiliteit in de commerciële vastgoedmarkt blijven er onzekerheden. Daarom vereist de huidige markt dat vastgoedbedrijven anticiperen op renteschommelingen. Dit omvat grondige markt- en risicoanalyses en het hanteren van flexibele projectstrategieën om veerkracht te behouden onder de huidige onzekere marktomstandigheden.

In de Nederlandse vastgoedmarkt valt op dat schaalvergroting steeds belangrijker wordt, wat leidt tot meer fusies en overnames in de bouw- en ontwikkelingssector. Het is bijvoorbeeld zichtbaar dat middelgrote bouwers en ontwikkelaars op zoek zijn naar overnamepartners om in staat te zijn aan financierings- en winsteisen te voldoen. Bovendien vergemakkelijken deze samenwerkingen het voldoen aan de steeds meer voorkomende investerings- en rapportageverplichting voor de duurzaamheid van projecten.